Πρωινό γεύμα και έφηβος
Το πρωινό αποτελεί ίσως το μοναδικό γεύμα, το οποίο έχει μελετηθεί τόσο πολύ και εξακολουθεί να κεντρίζει το ενδιαφέρον όχι μόνο των επιστημόνων υγείας, αλλά και της πλειοψηφίας των ανθρώπων, ανεξαρτήτως ηλικίας και τρόπου ζωής. Πρόσφατα ευρήματα ερευνών έρχονται να μας «κλονίσουν» λιγάκι την ισχυρή πεποίθηση που φαίνεται να επικρατούσε τις προηγούμενες δεκαετίες σχετικά με τα ξεκάθαρα οφέλη της κατανάλωσης πρωινού για τους ενήλικες.
Τι ισχύει, όμως, στην περίπτωση των εφήβων;
Πριν ξεκινήσουμε την …περιήγησή μας στα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα, αξίζει να αναφερθεί ότι οι επιδράσεις της συστηματικής κατανάλωσης πρωινού γεύματος μπορούν να χωριστούν σε 3 γενικότερες κατηγορίες:
- Συνεισφορά του πρωινού στην ποιότητα της διατροφής ενός εφήβου συνολικά.
- Επίδραση της κατανάλωσης πρωινού γεύματος στη ρύθμιση του βάρους.
- Κατανάλωση πρωινού γεύματος και γνωστικές λειτουργίες (όπως η ικανότητα της μνήμης, της προσοχής και της αντίληψης).
Πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει πως η παράλειψη του πρωινού γεύματος σχετίζεται με μια γενικότερη ανισορροπία στο πρότυπο διατροφής ενός εφήβου. Πιο συγκεκριμένα, όσοι έφηβοι παραλείπουν συστηματικά ένα θρεπτικό πρωινό γεύμα έχουν αυξημένη πιθανότητα να οδηγηθούν στην κατανάλωση ανθυγιεινών τροφίμων (πλούσιων σε λιπαρά και ζάχαρη) αργότερα κατά τη διάρκεια της ημέρας –ιδιαίτερα πλησιάζοντας προς τις βραδινές ώρες-. Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί ότι η παράλειψη πρωινού γεύματος εμφανίζει έντονη συσχέτιση με ανεπαρκή πρόσληψη πολύτιμων θρεπτικών συστατικών, όπως σίδηρος, ασβέστιο, μαγνήσιο και βιταμίνες του συμπλέγματος Β.
Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί μια σημαντική μείωση στην κατανάλωση πρωινού γεύματος, ενώ παράλληλα τα ποσοστά υπέρβαρου και παχυσαρκίας ολοένα και αυξάνονται. Η παρατήρηση αυτή είναι ιδιαίτερα έντονη κατά τη διάρκεια της εφηβείας, με τα στατιστικά δεδομένα να μας λένε πως περίπου ένας στους δύο εφήβους παραλείπει συστηματικό το πρωινό γεύμα. Παρόλο που πολλά άτομα επιλέγουν να αποφύγουν το πρωινό γεύμα θεωρώντας ότι αυτό θα τους οδηγήσει στην πρόσληψη λιγότερων θερμίδων κατά τη διάρκεια της ημέρας, φαίνεται πως στην πραγματικότητα αυτή η τακτική μπορεί να οδηγήσει στα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα. Πράγματι, όσοι έφηβοι καταναλώνουν καθημερινά ένα ισορροπημένο πρωινό γεύμα, έχουν σημαντικά μικρότερη πιθανότητα να καταφύγουν στο λεγόμενο «τσιμπολόγημα», το οποίο όταν πραγματοποιείται συστηματικά είναι ικανό να οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των ημερήσιων θερμίδων και μάλιστα από μη θρεπτικές τροφές. Ο κυριότερος λόγος που εξηγεί αυτό το φαινόμενο, φαίνεται να είναι το μειωμένο αίσθημα πείνας και το αυξημένο αίσθημα κορεσμούπου μπορεί να προσφέρει στους εφήβους η κατανάλωση ενός θρεπτικού πρωινού γεύματος, καθώς εξασφαλίζεται καλύτερη ρύθμιση των υπεύθυνων ορμονών.
Μία ακόμη πολύ σημαντική παράμετρος που αποκτά ιδιαίτερη σημασία για τη ζωή των εφήβων σε καθημερινή βάση είναι η επίδραση του πρωινού γεύματος στις γνωστικές τους λειτουργίες. Είναι αλήθεια ότι ο εγκέφαλος των εφήβων έχει μεγαλύτερες απαιτήσεις σε γλυκόζη (το συστατικό των υδατανθράκων) μετά την ολονύχτια ασιτία κατά τη διάρκεια του ύπνου, γεγονός που καθιστά απαραίτητη την πρόσληψη επαρκούς ενέργειας στο πρωινό γεύμα, με στόχο την εύρυθμη λειτουργία του εγκεφάλου. Αρκετές μελέτες έρχονται να επιβεβαιώσουν την ανάγκη για ένα πλήρες και θρεπτικό πρωινό, δείχνοντας πως οι έφηβοι που κατανάλωναν πρωινό γεύμα είχαν σημαντικά καλύτερες επιδόσεις στην προσοχή, τη μνήμη, την αντίληψη, την ικανότητα γρήγορης σκέψης και άλλες γνωστικές λειτουργίες. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι τα οφέλη αυτά παρατηρούνταν τόσο αμέσως μετά την κατανάλωση του πρωινού, αλλά εξακολουθούσαν να διατηρούνται και για αρκετές ώρες μετά.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, αντιλαμβανόμαστε πως η κατανάλωση ενός θρεπτικού πρωινού γεύματος αποτελεί μια θετική διατροφική συμπεριφορά στη ζωή ενός εφήβου. Αξίζει να τονιστεί ότι μία σωστή διατροφική συνήθεια δεν αρκεί από μόνη της για να οδηγήσει σε ουσιαστικά οφέλη για την υγεία ή την αποτελεσματική ρύθμιση του βάρους. Αυτός είναι και ο λόγος, για τον οποίο αναφερόμαστε ολοένα και περισσότερο στη διαμόρφωση ενός ισορροπημένου τρόπου διατροφής συνολικά, ο οποίος χαρακτηρίζεται από την αλληλεπίδραση όλων των διαφορετικών ωφέλιμων συνηθειών/συμπεριφορών, όπως είναι και το πρωινό γεύμα. Η επίδραση του γονέων είναι καθοριστική και στη συγκεκριμένη περίπτωση συνηγορώντας υπέρ της διατύπωσης: εάν θέλετε το παιδί σας να καταναλώνει πρωινό γεύμα, τότε το πρώτο βήμα είναι να ξεκινήσετε και εσείς να καταναλώνετε πρωινό γεύμα μαζί του! Προσπαθήσετε να εστιάσετε στην υψηλή θρεπτική αξία του πρωινού, δίνοντας έμφαση σε τρόφιμα που ανήκουν στην ομάδα των γαλακτοκομικών –γάλα, γιαούρτι-, των δημητριακών ολικής άλεσης –πχ βρώμη-, των φρούτων –φρέσκα ή/και αποξηραμένα-, αλλά και των καλών λιπαρών –όπως ταχίνι και ανάλατοι ξηροί καρποί.
Πηγή:efiveia.gr